"Cztery pory roku... z chemią" w tonacji wiosennej zieleni

Uczestnicy projektu edukacyjnego „Cztery pory roku… z chemią”, realizowanego w ramach grantu „Fabryka Szans”, podczas kolejnych zajęć laboratoryjnych zbadali elementy tematycznie związane z… wiosną.

„Wiosną natura budzona, soczystą zielenią zdobiona...” [M.R.]

Kalendarz wyznaczający najbardziej zieloną porę roku, jaką jest niewątpliwie wiosna, zainspirował Gimnazjalistki i Gimnazjalistów z bydgoskich szkół do tego, by przebadać najbardziej zielony wśród zielonych barwników - chlorofil. Na zajęciach w szkolnym laboratorium Uczniowie „znęcali się” nad natką pietruszki, z której metodą ekstrakcji pozyskali zielony barwnik roślinny. W ruch poszły kuchenne noże, deski, talerzyki oraz chemiczne utensylia  - moździerze i pistle. Przy użyciu tak profesjonalnego instrumentarium udało się wyekstrahować chlorofil, stanowiący grupę związków organicznych, które nadają roślinie charakterystyczny zielony kolor. Ponieważ w przyrodzie wyróżnia się wiele rodzajów chlorofili, należało poddać otrzymany doświadczalnie ekstrakt kolejnym badaniom, by stwierdzić, jaki skład ma chlorofil z pietruszkowej natki.

W obliczu tak sformułowanego analitycznego problemu, Gimnazjaliści chętnie zgłębili tajniki kolejnej metody zwanej chromatografią i dzięki temu mogli zastosować technikę chromatografii cienkowarstwowej. Realizując poszczególne etapy procedury analitycznej polegające na przygotowaniu płytek do chromatografii, sporządzeniu mieszaniny zwanej eluentem, naniesieniu badanych próbek i rozwinięciu chromatogramu, otrzymali kolorowe efekty swoich badań. Na bazie analitycznych współczynników R_f , które skrzętnie wyznaczyli matematycznie, można było wywnioskować, że „zwykły chlorofil” rozdzielił się na tzw. chlorofil a, chlorofil b, karoten i ksantofile, które analitycy mogli obserwować na chromatogramach w postaci kolorowych plamek w odcieniach barwy zielonej, pomarańczowej i żółtej.

Jakie można mieć skojarzenia?
Tylko... zielone! Wszak „wszystko kwitnie wkoło... wiosna”. [Zespół Skaldowie]

Tekst: Beata Majerska (Autorka projektu)